Yalın Nedir ?

Yalın kelime anlamı ile  “gerçekten ihtiyaç duyulmayan her şeyden arındırılmış olmak” demektir. Bu bakımdan yalın sadece katma değere odaklanmak ve geri kalan her şeyi israf (muda) olarak görmektir. Yalın düşüncede israf, bilinen anlamının ötesinde müşteri açısından bir değer oluşturmayan, müşterinin fazladan bedel ödemeyi kabul etmeyeceği her şeydir. İlk tasarımlardan ürün ya da hizmetin müşteriye ulaşmasına kadar geçen süreçteki her türlü israfın yok edilmesi ve bu yolla en düşük maliyetlerle, en yüksek kalite de ve en hızlı şekilde değer üreterek karlı işletmeler yaratmak esastır.

YALIN ÜRETİM KAVRAMI:

Yalın Üretim, en basit tanımı ile ürün ve hizmet oluşturma sürecini israflardan arındırıp sadeleştirerek sunulan katma değeri mükemmelleştirmek ve bu yolla firma karlılığını arttırmak amacını taşıyan felsefe, sistem ve teknikler bütünüdür. İlk olarak 1945 yılında Toyota firmasında Taichi Ohno’nun liderliğinde başlayan ve ilk adı ile Toyota Üretim Sistemi (TPS) olan yalın daha sonra tüm dünya da değer kazanacak ve anlam bulacak bir yönetim modeli olarak şirketlerin hayatına girmiştir.

Yalın, odağında insan ve insan gelişimi ile başlayan bir kültür, sistem ve teknikler bütününü içeren dengeli bir yaklaşım tarzıdır. Kuruluşların tüm paydaşlarının ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde sistematik, organize ve metotsal araçların da kullanıldığı bütüncül bir yönetim modeli olan yalın ile ürün ve hizmet değerinin en üst seviye de tutulması hedeflenmektedir.

YALIN’DAKİ TEMEL KAVRAMLAR :

Değer : Yalın yönetim bize yaptığımız faaliyetlerin hangi kriterlere göre değer veya  değer yaratmayan diye ayrılması için bir yol haritası sunar. Bu yol haritasında bir şeyin değer olması için aşağıdaki 3 altın kuralın muhakkak olması gereklidir.

  1. Müşterinin o faaliyet için para ödemeye razı ya da istekli olması
  2. Faaliyetin ürün ya da hizmeti bir şekilde dönüştürmesi
  3. Faaliyetin ilk seferde doğru ve eksiksiz üretilmesi

İsraf (Muda ): Yalın yönetime göre muda ürettiğimiz ürün ya da hizmet için müşterinin para vermeye razı olmaması ve yine diğer bir tanıma göre müşteri için üretilen değer üzerinde katkı sağlamayan her türlü faaliyetler bütünü olarak tanımlanabilir. Taichi Ohno israfları 7 temel gruba göre aşağıdaki gibi sınıflandırmıştır.

  1. Aşırı Üretim
  2. Beklemeler
  3. Aşırı stok
  4. Aşırı İşlem
  5. Gereksiz insan hareketi ya da malzeme hareketi
  6. Fireler/Hatalar
  7. Gereksiz İşler

YALIN HASTANE KAVRAMI

Sağlık sektöründe artan maliyetleri ve israfı azaltmak, kaliteyi ve buna bağlı olarak hasta ve çalışan memnuniyetini artırmak yalın hastane felsefesinin en önemli hedefidir. Çünkü yalın hastane yaklaşımı, katma değer yaratmayan aktiviteleri yok ederken, katma değer yaratan aktivitelere odaklanmaktadır.

2000 yılların başında Toyota üretim sisteminden esinlenerek Amerika’da ortaya çıkan yalın hastane yaklaşımı son yıllarda ülkemizde de bir hayli rağbet görmektedir. Yalın, kelime anlamı ile fazlalıklarından arındırılmış, israfların minimum seviyelerde olduğu ve bu şekilde katma değeri arttırarak insana önem veren yaklaşım tarzının genel ifadesidir.

Hastanelerimizde başta hasta olmak üzere tüm sağlık ekibinin beklentilerinin en üst seviyede tatmin edildiği ve bu sayede israflarından arındırılmış, yüksek kalitede hizmet üreten ve sürekli iyileştirmeler ile maliyetlerini düşüren sağlık işletmelerinin nasıl oluşturulabileceği günümüz rekabet koşullarında son derece önem arz etmektedir.

YALIN HASTANE’NİN ODAKLARI

Yalın Hastane’nin temel amaçları ve odaklarını sırası ile aşağıdaki gibi özetleyebiliriz;

  1. Değere Odaklanmak (Hastaya Odaklanmak)
  2. İsrafları yok etmek
  3. Daha az kaynak kullanmak
  4. Kaliteli hizmet sunmak
  5. İnsan odaklı yaklaşım (mutlu hasta ve mutlu sağlık ekibi)
  6. Kaizen ile iş süreçlerini sürekli iyileştirmek

NEDEN YALIN HASTANELERE İHTİYAÇ DUYUYORUZ ?

Ülkemizde birçok hastane her geçen gün artan maliyetler ve rekabet den dolayı kar etmek de zorlanmaktadır. Bununla birlikte sağlık hizmeti verme maliyetleri artıyor ve sağlık sistemi finansörleri (SGK ve özel sigortalar) yüksek ödeme yapmak istememektedir. Tüm dünyada önlenebilir hatalardan etkilenen hasta sayısı her geçen gün artmaktadır. Hastane çalışanları yoğun hasta trafiğinden ve üzerlerindeki yoğun baskıdan tükenmişlik sendromu yaşamaya başlamaktadır. Çoğu hastane ülke çapında ünlü hekimlerinden ve tedavi metotlarından bahsederken bozuk iş süreçlerinden şikayet etmektedir.

Yalın tüm bu problemlerin çözümü için bir araçlar çantası, bir yönetim sistemi ve bunları senkronize olarak yöneten bir hastane organizasyon yapısı öneren bir felsefedir. Bu nedenlerden dolayı hastanelerde aşağıdaki sorunları yaşamamak için yalın ile çalışmak ihtiyacı çıkmaktadır ;

  • Tıbbı hataların artması ve sık tekrarlanan işlemler yapılması
  • İhtiyaçtan fazla hasta yatış süreleri ve yatışı bekleyen hasta yoğunluğu
  • Uzun ve ileri tarihe verilen tıbbı süreçlerdeki randevular
  • Hastane enfeksiyonları
  • Malzeme ve ilaç temininde yaşanan gecikmeler veya karışıklıklar
  • Depo yönetiminde yaşanan sıkıntılar
  • Ameliyathane ve diğer ekipmanların doluluğu
  • Yanlış tedavi ve ilaç kullanımı
  • Uzun ve yorucu çalışma saatleri
  • Ekipman ve personel yetersizlikleri
  • Hastane içindeki gereksiz yürüme ve hareketler
  • Organizasyon yapısı içindeki net olmayan görevler, çelişen sorumluluklar ya da eksik görev tanımları
  • İletişim kopuklukları ve iletişim kayıpları
  • Yönetim organizasyon yapısının süreç odaklı olmaması

HASTANE’DE DEĞERLER VE İSRAFLAR

Yalın hastanenin içindeki israf ve değerleri aşağıdaki örneklerde görebiliriz.

  • Hasta doktora görünmeye bekliyor (İsraf)
  • Hasta ve doktor bulguları hakkında konuşuyor (Değer)
  • Radyoloji teknisyeni MR çekiyor (Değer)
  • Hemşire hastadan numune alıyor (Değer)
  • Hemşire test sonuçlarını arıyor(İsraf)
  • Eczacı hasta bazlı ilaçları hazırlıyor (Değer)
  • Hastaya yanlış yemek tepsisi yeniden hazırlanıyor (İsraf)
  • Cerrah ameliyat yapıyor (Değer)
  • Cerrah ameliyat salonunun boşalmasını bekliyor (İsraf)
  • Ameliyat esnasında ameliyat ekipmanı aranıyor (İsraf)

Bu israfların sistematik olarak incelenmesi ve ortadan kaldırılması amaçlanmalıdır. Yine aynı şekilde her türlü beklemeler, gereksiz işlem adımları, taşımalar, stoklar, her türlü ek işler israfları açıklayan tipik örneklerdir.